“
آنان گروهي بودند که درگذشتند؛ آنچه [طاعت و معصيت] به دست آوردند مربوط به خود آنان است و آنچه شما به دست آورديد مربوط به خود شماست؛ و شما در برابر آنچه آنان انجام مي دادند، مسؤول نيستيد.
“
آيا مي گوييد: ابراهيم و اسماعيل و اسحاق و يعقوب و نوادگان [داراي مقام نبوّت] آنان يهودي يا نصراني بودند؟! بگو: شما داناتريد يا خدا؟ [شما به يقين مي دانيد که آنان يهودي و نصراني نبودند، پس چرا واقعيت را پنهان مي داريد؟!] وستمکارتر از کسي که شهادتي را که از خدا نزد اوست پنهان کند، کيست؟ وخدا از آنچه انجام مي دهيد، بي خبر نيست.
“
بگو: آيا با ما در باره خدا گفتگوي بي منطق و احتجاج نادرست مي کنيد؟! در حالي که او پروردگار ما و شماست [و همه کارهايش بر وفق حکمت و مصلحت است، و جاي گفتگوي بي منطق و احتجاج نادرست نيست]؛ و اعمال ما مربوط به خود ما و اعمال شما مربوط به خود شماست، و ما [در ايمان، اعتقاد، طاعت و عبادت] براي او اخلاص مي ورزيم.
“
[به يهود و نصاري بگوييد:] رنگ خدا را [که اسلام است، انتخاب کنيد] و چه کسي رنگش نيکوتر از رنگ خداست؟ و ما فقط پرستش کنندگان اوييم.
“
پس اگر آنان هم به آنچه شما به آن ايمان آورده ايد، ايمان آورند [که ايمان به قرآن و به پيامبر است] مسلماً هدايت يافته اند، و اگر روي برتابند جز اين نيست که در ستيز و دشمني اند؛ پس به زودي خدا شرّ آنان را [به کشته شدن يا آوارگي از خانه و کاشانه] دفع خواهد کرد؛ و او شنوا و داناست.
“
[شما مردم مؤمن از روي حقيقت اقرار کنيد و] بگوييد: ما به خدا و آنچه به سوي ما نازل شده، و به آنچه بر ابراهيم و اسماعيل و اسحاق و يعقوب و نوادگانِ [داراي مقام نبوّت] آنان فرود آمده، و به آنچه به موسي و عيسي و آنچه به پيامبران از ناحيه پروردگارشان داده شده ايمان آورديم؛ ميان هيچ يک از آنان [در اينکه از سوي خدا براي هدايت مردم مبعوث شده اند] فرقي نمي گذاريم، و ما در برابر او تسليم هستيم.
“
و [اهل کتاب به مردم مؤمن] گفتند: يهودي يا نصراني باشيد تا هدايت يابيد. بگو: بلکه از آيين ابراهيم يکتاپرست و حق گرا [پيروي مي کنيم نه از آيين تحريف شده شما که عين گمراهي است] و او هرگز از مشرکان نبود.
“
آنان گروهي بودند که درگذشتند، آنچه [از طاعت و معصيت] به دست آوردند مربوط به خود آنان است، و آنچه شما به دست آورديد مربوط به خود شماست؛ و شما در برابر آنچه آنان انجام مي دادند، مسؤول نيستيد.
“
آيا شما [يهوديان که ادعا مي کنيد يعقوب پسرانش را به آيين شما سفارش کرد] هنگامي که يعقوب را مرگ در رسيد [کنار بستر او] حاضر بوديد؟ [يقيناً حاضر نبوديد] آن گاه که به پسران خود گفت: پس از من چه چيزي را مي پرستيد؟ گفتند: خداي تو و خداي پدرانت ابراهيم و اسماعيل و اسحاق را که خداي يگانه است مي پرستيم، و ما تسليم اوييم.
“
و ابراهيم و يعقوب پسرانشان را به آيين اسلام سفارش کردند که اي پسران من! يقيناً خدا اين دين را براي شما برگزيده، پس شما بايد جز در حالي که مسلمان باشيد، نميريد.
“
[و ياد کنيد] هنگامي که پروردگارش به او فرمود: تسليم باش. گفت: به پروردگار جهانيان تسليم شدم.
“
وکيست که از آيين ابراهيم روي گردان شود، جز کسي که [خود را خوار و بي ارزش کند و] خويش را به ناداني و سبک مغزي زند؟ يقيناً ما ابراهيم را در دنيا [به امامت و رسالت] برگزيديم، و قطعاً در آخرت از شايستگان است.
“
پروردگارا! در ميان آنان پيامبري از خودشان برانگيز، که آيات تو را بر آنان بخواند، و آنان را کتاب و حکمت بياموزد، و [از آلودگي هاي ظاهري و باطني] پاکشان کند؛ زيرا تو تواناي شکست ناپذير و حکيمي.
“
پروردگارا! ما را [با همه وجود] تسليم خود قرار ده، و نيز از دودمان ما امتي که تسليم تو باشند پديد آر، و راه و رسم عبادتمان را به ما نشان ده، و توبه ما را بپذير، که تو بسيار توبه پذير و مهرباني،
“
و [ياد کنيد] زماني که ابراهيم و اسماعيل پايه هاي خانه کعبه را بالا مي بردند [و به پيشگاه حق مي گفتند:] پروردگارا! [اين عمل را] از ما بپذير که تو شنوا و دانايي،
“
و [ياد کنيد] آن گاه که ابراهيم گفت: پروردگارا! اين [مکان] را شهري امن قرار ده و اهلش را آنان که به خدا و روز قيامت ايمان آورده اند از هر نوع ميوه و محصول روزي بخش. خدا فرمود: [دعايت را درباره مؤمنان اجابت کردم، ولي] هر که کفر ورزد بهره اندکي به او خواهم داد، سپس او را به عذاب آتش مي کشانم و آن بد بازگشت گاهي است.
“
و [ياد کنيد] هنگامي که ما اين خانه [کعبه] را براي همه مردم محل گردهمايي و جاي امن وامان قرار داديم، و [فرمان داديم:] از مقام ابراهيم جايگاهي براي نماز انتخاب کنيد. و به ابراهيم و اسماعيل سفارش کرديم که خانه ام را براي طواف کنندگان و اعتکاف کنندگان و رکوع کنندگان وسجده گذاران [از هر آلودگي ظاهري و باطني] پاکيزه کنيد.
“
و [ياد کنيد] هنگامي که ابراهيم را پروردگارش به اموري [دشوار و سخت] آزمايش کرد، پس او همه را به طور کامل به انجام رسانيد، پروردگارش [به خاطر شايستگي ولياقت او] فرمود: من تو را براي همه مردم پيشوا و امام قرار دادم. ابراهيم گفت: و از دودمانم [نيز پيشواياني برگزين]. [پروردگار] فرمود: پيمان من [که امامت و پيشوايي است] به ستمکاران نمي رسد.
“
و از روزي پروا کنيد که نه کسي از کسي عذابي را دفع مي کند، و نه از کسي [در برابر گناهانش] فديه و عوضي مي گيرند، و نه کسي را شفاعتي سود دهد، و نه [براي رهايي از آتش دوزخ] ياري مي شوند.
“
اي بني اسرائيل! نعمت هاي مرا که به شما عطا کردم و اينکه شما را بر جهانيان [زمان خودتان] برتري دادم، ياد کنيد.