“
كسی كه بلا (امتحان الهی) را نعمت و آسایش و آرامش (در دنیا) را مصیبت و گرفتاری نداند، مؤمنی كه ایمانش كامل است، نیست.
“
مردم را با همنشینانشان امتحان كنید (و بشناسید) زیرا مرد با كسی رفاقت میكند كه او را دوست داشته باشد (پس دو دوست با یكدیگر هم عقیده هستند و اگر یكی از آن دو شناخته شود، نفر دوم نیز شناخته خواهد شد.)
“
برای هر امّتی، فتنه و بلایی وجود دارد (كه به وسیلهی آن امتحان میشوند و به وسیلهی آن سعادتمند شده و به وسیلهی آن نابود میشود) و فتنهی امّت من (اسلام) ثروت است.
“
مؤمن از یك سوراخ، دو بار گزیده نمیشود. (اگر راهی را امتحان كرده و شكست خورده باشد، دوباره همان راه را نمیرود.)
“
زمانی كه خداوند، بندهای را دوست داشته باشد، او را آزمایش میكند تا صدای ناله و زاری او را بشنود.
“
بردباری (بدست نمیآید) مگر كسی كه لغزش كرده و حكمتی نیست مگر در سایهی تجربه. (انسانها برای به دست آوردن صبر و بردباری و همین طور رسیدن به حكمت و دانش سودمند، باید سرد و گرم زندگی را بچشند و از امتحانات زیادی سربلند بیرون بیایند.)
“
زنِ آزاد باعث اصلاح خانه و كنیز باعث فساد خانه است. (زیرا زن، خود را ملزم به اطاعت از شوهر میداند و دیگران نیز به او منظور بد ندارند ولی به كنیز با منظور خاصّی نگاه كرده و ممكن است آن كنیز لغزش كند.)
“
همانا خداوند بزرگ بندهای كه آسان گیر آزاده است را دوست دارد.
“
سه دستهاند كه یاری آنها بر خدا لازم است: آن كه در راه خدا جهاد كند و بندهای را برای آزادی خود قرارداد بسته و میخواهد قیمت آن را بپردازد و كسی كه به منظور عفّت، زن میگیرد.
“
سه چیز است كه شوخی و به بازی گرفتن در آنها جایز نمیباشد: طلاق و ازدواج و آزاد كردن بنده (با كسی ازدواج كند یا طلاق دهد ولی بعد بگوید من شوخی كردم.)
“
سه كس (نباید) از سه كس (دیگر) انتقام بگیرد: شخص آزاد از بنده و شخص عالِم از نادان و شخص قوی از ضعیف.
“
شرط بندی كردن در سواركاری (اسبدوانی) آزاد است (یعنی مباح میباشد.)
“
چهار چیز است كه هر كه یكی از آنها را به جا آورد داخل بهشت شود: كسی كه تشنهای را سیراب گرداند، یا گرسنهای را سیر كند، یا عریانی را بپوشاند، یا بندهای را كه در مشقت باشد آزاد كند.
“
هر كه مؤمن مالداری را طعام بدهد برابر است با یك بنده از فرزندان اسماعیل كه او را از كشتن آزاد كند و هر كه مؤمن محتاجی را طعام بخوراند برابر است با صد بنده از فرزندان اسماعیل كه از كشتن آزاد كند.
“
یك لقمهای كه برادر مسلمان نزد من بخورد نزد من از یك بنده آزاد كردن بهتر است.
“
هر كه شربت آبی به مسلمان بدهد در جایی كه آب به هم رسد حق تعالی به هر شربتی هفتاد هزار حسنه به او عطا فرماید و اگر او را آب دهد در جایی كه آب كمیاب باشد چنان باشد كه ده بند از فرزندان اسماعیل آزاد كرده باشد.
“
هر كه بندهای آزاد كند حق تعالی به هر عضوی از آن بنده عضوی از او را از آتش جهنم آزاد گرداند.
“
هر زنی كه شوهر خود را بر زبان آزار دهد حق تعالی هیچ حسنهی او را قبول نفرماید تا او را از خود راضی گرداند هر چند روزها به روزه باشد و شبها به نماز بایستد و بندهها آزاد كند و مردان را بر اسبان سوار كرده به جهاد بفرستد.
“
هر كه پیغام جهاد كننده را به اهلش برساند چنان است كه بندهای آزاد كرده باشد و در ثواب جهاد او شریك باشد.
“
هر كه به ده نفر از مسلمانان برخورد و بر ایشان سلام كند ثواب یك بنده آزاد كردن در نامهی عملش نوشته شود.